ATUQ

 

Wiraquchakunas kasqa, dukturkunapas. Atuqpa libruchanmantas rimasqaku ichaqa librupa qarallanta qawapayaspanku. Sunqunmanpuni yaykuyta mana atichkaspankupas tukuy imachakunatas hamutaqtukusqaku. Libruchataqa kichaparispa kicharispas taspirisqaku. Libruqa manas imatapas rimarisqachu. Dukturkunapa umanpiqa yuyayninpiqa wayrallas muyurichkan. Qawanakusqaku hinallas liyiqtukusqankumanta ima unanchaytapas mana atispanku. “Kay atuqqa inbidiyusum. Manam munanchu qillqanpi imapas nisqan yachananchikta”, nisqas huk wiraqucha. Hukñataqsi nisqa “Arí! Millaymi kay sallqaqa. Imataya pakawachkanchik”. Qawapayankusá libruchataqa. Huksi muskin, hukñataqsi rinrinman asuykachin, “icha imallatapas niwanman” nispa. Hukñataq iskaynin makinwan hapiykuspan librupa qaranta llaqwaykun. Huk dukturñataq rimapayan. Chunlla. Libruchapiqa qillqallas kachkan, suyu-suyu sisichakunahina. Yana sisichakunallas purichkan, suyuntakamalla purisqankupi mana pantarispanku. Libruchataqa musuqmantas taqwiykachanku, manasá imananpaschu. Dukturkunaqa qawanakunkus, wiraquchakunapas umallankutas maywirinku alliqmanraq ichuqmanraq. Chaynaspankus churmichakunku. Libruchamantaqa manas ima tinkuchiytapas atinkuchu. “Maldisyun atuq”, ninsi huk kaq ukullanpaqraq. “Supaypa wawan” nin hukñataq, chaytaqa llapankus uyarisqaku. Hukñataqsi nisqa qaparistinhina, “Llama supi atuq. Sallqa”. Chaynas atuqtaqa rabyasqallaña kamiykunku. Chaymantaqa puriykachankus hamutaqtukustin. Wakinqa chinkasqahina yuyayniyuqsi muspaykachan. Taqintin taqintin librukuna liyiq, pachak, iskay pachak libru qillqaq, yachaysapa dukturkuna manasá atillankuchu chay librucha liyiyta. “¿Imaynanpitaq kay libruchawan mitkakururqanchik? Kay churmichakuywan manaraq tupachkaspanchikqa hawkallam purikurqanchik. Chaymanta rimasunchik, qillqasunchikpas” nisqas hukñataq. “Kay atuqqa chiqap uma nanayninchikmi”, nisqa hukpas, kunkanta chutaparikuspa. “Muspachkanchikmi –nisqa hukñataq, ñawinmanta lintiojoschanta urquykuspan–. Imanasqataq kay libru mana rimarinchu? Chaymanta qillqasun, hamutasun, musuq yachaykunata qispichisunchik”. “Duktur, kamasninpim rimaykamunki”, ninsi huk wiraqucha. “Chaymi tinkusqa rimay, kuyayllapaq”, nin sipasniraq dukturapas. Chaynallasá rimanakusqaku, rimanakusqaku, rimanakusqaku... Rimanakusqallankupis llapankuña lintisniyuq rikurirqunku, qarachankupas sipuyasqaña, chukchankupas uchpay-uchpayñasriki. Wakinkuqa tawnachayuqñas, muqu wasachakunaña. Machuyarusqakus mitkakusqanku librucha paykunapa siminman tikranankuta suyasqankupi... Chayllapim tukun profesur, kay willakuyniy. Atuqpa simin mana riqsiq dukturkunapa isturyan riki.

Pablo Landeo (08/11/2020)

Imagen: dibujo realizado por la pintora Sonia Estrada Melgarejo para la revista Atuqpa Chupan.